Rahim Sarkması

Rahim sarkması (desensus uteri)tedavisi

İdrar torbası sarkması (Sistosel) tedavisi

Kalın barsak sarkması (Rektosel) tedavisi

Pelvis organları olan idrar torbası (mesane), rahim ve bağırsaklar, pelvik tabanın kasları ve bağ dokuları tarafından yerinde tutulur. Pelvik taban kasları ve bağları esnediğinde ve zayıfladığında bu organların desteği azalır ve organlar doğal açıklık olan vajinadan aşağı doğru yer değiştirir. Aslında genel terim olarak kullandığımız rahim sarkması bu üç organın tek tek veya birlikte sarkmalarını içerebilir ve sarkan organa göre isim alır.

Rahimin yeterli desteği sağlanmadığında rahim sarkması yani “DESENSUS UTERİ” meydana gelir. Bazen sarkma hafif olup rahim vajina içinde kalır, bazen de şiddetli olup vajinadan dışarı çıkar.

Ön vajinaya komşu olan idrar torbası (mesane) desteğini kaybederse idrar torbası sarkması yani “SİSTOSEL” meydana gelir. İdrar torbası pelvis içindeki normal pozisyonundan düşerek vajina duvarına baskı yapar ve vajinadan aşağıya doğru sarkar.

Arka vajinaya komşu olan kalın barsak, desteğini kaybederse kalın barsak sarkması yani “REKTOSEL” meydana gelir. Rektum ve vajina arasındaki doku zayıfladığında veya yırtıldığında rektum vajinal duvara doğru itilir ve rektosele neden olur. Bazen dışkıyı geçirmek için, vajina duvarını parmaklarınızla desteklemeniz gerekecek kadar şiddetli olabilir.

Genel olarak pelvik organların sarkması çoğunlukla menopoz sonrası dönemde bir veya daha fazla vajinal doğum yapmış kişileri etkiler.

Hafif organ sarkmaları genellikle tedavi gerektirmez. Ancak rahatsızlığa neden olan veya günlük yaşamı bozan rahim sarkması tedaviden fayda görebilir.

Organların sarkması ne gibi belirtiler verir?

Hafif organ sarkmaları doğumdan sonra yaygındır. Genellikle belirti vermez. Orta ve şiddetli rahim sarkmasının belirtileri şunlardır:

• Vajinadan dışarı doğru çıkıntı yapan kitle
• Pelviste ağırlık hissi, gerilme ve ağrı
• Tuvalette idrarınızın tamamen boşalmadığını hissetmek
• İdrar kaçırma sorunları, diğer adıyla inkontinans
• Bağırsak hareketinde zorluk çekme ve bağırsak hareketini sağlamak için parmaklarınızla vajinaya baskı yapma ihtiyacı duyma
• Küçük bir topun üzerinde oturuyormuş gibi hissetmek
• Giysilerinize vajinal doku sürtünüyormuş gibi hissetmek
• Pelviste veya alt sırtta basınç veya rahatsızlık
• Cinsel ilişki sırasında vajinal dokunun gevşek olduğu hissi.

Bu sarkma belirtileri sizi rahatsız ediyorsa ve günlük aktivitelerinizi yapmanızı engelliyorsa mutlaka kadın hastalıkları doktorunuza başvurmalısınız.

Organ sarkmasının nedenleri nedir?

Organ sarkmaları, pelvik kasların ve destekleyici dokuların zayıflamasından kaynaklanır. Pelvik kasların ve dokuların zayıflamasının nedenleri şunlardır:

• Fazla sayıda vajinal doğum
• İlk doğum yaşı (yaşlı kadınların pelvik taban yaralanmaları riski genç kadınlara göre daha yüksektir)
• Doğumun zor geçmesi veya doğum sırasında travma yaşanması
• İri bebek doğumu
• Obezite (Şişmanlık)
• Menopozdan sonra östrojen seviyesinin düşmesi
• Kronik kabızlık veya bağırsak hareketlerinde zorlanma
• Kronik öksürük veya bronşit
• Tekrarlanan ağır kaldırma
• Kronik kabızlık veya bağırsak hareketleri sırasında sık sık zorlanma
• Zayıf bağ dokusu aile öyküsü

Organ sarkması nasıl önlenebilir?

Organ sarkması riskini azaltmak için şunları yapabilirsiniz:

• Kabızlığı önleyin. Bol sıvı ve meyve, sebze, fasulye, tam tahıllar gibi lif içeriği yüksek besinler tüketerek önlenebilir.
• Ağır kaldırmaktan kaçının. Ağır bir şey kaldırmanız gerekiyorsa, bunu doğru yapın. Doğru kaldırma, bel veya sırt yerine bacakları kullanır.
• Öksürüğü önleyin. Kronik öksürük veya bronşit için tedavi olun. Sigara içmeyin.
• Kilo almaktan kaçının. İdeal kilonuz hakkında doktorunuzla konuşun ve gerekirse kilo verme konusunda tavsiye alın.

Organ sarkmalarında tedavi nasıldır?

 Tedavi, belirtilerinizin olup olmadığına ve sarkma derecesine göre değişir.

Hafif vakalar, belirgin şikâyeti olmayanlar için genellikle tedavi gerekmez. Pelvik taban kas egzersizleri (Kegel egzersizleri), yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi, kronik öksürük ve kabızlığın düzeltilmesi önerilir. 6-12 ayda bir muhakkak muayenelerle takip edilir.

Eğer hafif sarkma belirtileri var, cerrahi tedavi de istemiyorsunuz o zaman tedavi olarak şunlar yapılabilir:

• Pelvik taban kas egzersizleri. Bu egzersizler “Kegel egzersizleri” olarak adlandırılır ve pelvik taban kaslarınızı güçlendirmeye yardımcı olur, böylece mesanenizi ve diğer pelvik organlarınızı daha iyi destekleyebilirler. Doktorunuzdan veya bir fizyoterapistten bu egzersizleri nasıl yapacağınıza dair bilgi alabilirsiniz. Çünkü bu egzersizleri doğru yapmanız çok önemli.
• Yaşam tarzı değişiklikleri. Beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi, kronik öksürük ve kabızlığın düzeltilmesi önerilir.
• Lazer tedavisi. Organ sarkması tedavisinde lazer teknolojisi, cerrahi olmayan bir seçenek olarak daha fazla tercih edilmeye başladı. Lazer tedavisi, pelvik taban dokularını güçlendirmek ve kolajen üretimini artırmak amacıyla kullanılmaktadır. Böylece dokular sıkılaşır ve yenilenir. Bu yöntem, özellikle hafif ve orta dereceli sarkmalarda etkili olabilir. Tedavi genellikle ağrısızdır ve işlem sonrası dinlenmeye gerek yoktur. Ancak, bu yöntemin etkinliği ve uygunluğu, sarkmanın derecesine göre değişmektedir. Doktorunuzla görüşerek lazer tedavisine uygun olup olmadığınız hakkında bilgi alabilirsiniz.

Eğer sarkma şiddetli ve şikayetler fazlaysa, vajinayı ve diğer pelvik organları uygun pozisyonlarında tutmak için cerrahi tedavi gerekebilir. Eğer cerrahi tedaviye uygun değilseniz pelvik organları desteklemek için “Pesser” dediğimiz cihaz kullanılabilir.

• Peser, destekleyici bir cihazdır. Vajinal peser, mesaneyi desteklemek için vajinanıza yerleştirilen plastik veya kauçuk bir halkadır. Peser gerçek sarkmayı düzeltmez veya iyileştirmez, ancak cihazın sağladığı ekstra destek, belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Doktorunuz cihazı sizin için ayarlar ve cihazı nasıl temizleyeceğinizi ve kendi başınıza nasıl yeniden yerleştireceğinizi gösterir.

Organ sarkmalarının onarımı için cerrahi tedavi esastır. Yapılabilecek ameliyatlar şu şekilde olabilir:

• Rahimin alınması olan bu işlem rahim sarkması için önerilebilir. Çocuk sayısını tamamlamış hastalarda sarkmış olan rahmin alınması bir seçenektir.
• Rahim koruyucu ameliyatlar. Rahim alınmadan rahimi yerinde tutan bağların kuvvetlendirilmesi için yapılır. Bu ameliyatlar, başka bir hamilelik geçirmek isteyebilecek kişiler için yapılır ama etkinliği daha az olabilir.
• Zayıf pelvik taban yapılarını düzeltmek için sütürlerle onarım yapılır. Bu işlem aynı zamanda, cinsel işlev için vajinanın derinliğini ve genişliğini sağlam tutacak şekilde yapılabilir (vajinoplasti gibi).
• Rahim sarkması ile birlikte idrar torbası ve arkada kalın barsak sarkması varsa o bölgeler de dikişlerle veya sentetik meşlerle onarılabilir.
• Rahim sarkması olan hastalarda histerektomi (rahmin alınması) işlemi ile birlikte yapılabileceği gibi daha önce rahimi alınıp vajinası tekrar sarkan hastalarda da yapılabilen ve vajina aksını düzgün tutan bir operasyondur. Bu ameliyatta, vajinal dokular sentetik bir ağ malzemesi kullanılarak kuyruk kemiğine asılarak askıya alınır.
• İdrar tutamama sorununuz varsa (zorlu aktivite öksürme, hapşırma, şiddetli gülme gibi durumlarda idrar kaçırma), doktorunuz üretrayı desteklemek (üretra süspansiyonu) ve idrar tutamama belirtilerinizi hafifletmek için başka cerrahiler de yapılabilir. Sentetik bir meş (yama ile), vajinal yoldan yaklaşarak uretra denilen idrar torbasından idrarı dışarı atan kanalı yerine doğru kaldırmak için uygulanır (transobturator tape operasyonu).

Tüm ameliyatların riskleri vardır. Rahim sarkması ameliyatlarının da kanama, bacaklarda veya akciğerlerde kan pıhtılaşma, enfeksiyon, anesteziye karşı kötü bir reaksiyon, mesane, üreter veya bağırsak dahil diğer organlarda yaralanma, tekrar organ sarkması gibi riskleri mevcuttur.

Organ sarkması için ameliyat olacağınız zaman hangi ameliyatın sizin için uygun olup olmadığını, risklerini ve faydalarını iyi bir şekilde anladığınızdan emin olarak tedavinizi seçin. Aklınıza takılan sorularınızı doktorunuzla konuşarak karar verin. Ayrıca tekrar doğum yapmayı düşünüyorsanız bu ameliyatları doğum sayınızı tamamladıktan sonra yaptırmanız sizin için daha güvenli olacaktır.