Aşılama Nedir, Kime ve Ne Zaman Yapılır?
Aşılama (İntrauterin inseminasyon, IUI), kısırlığın tedavisi için kullanılan bir yöntemdir. Yıkanmış ve konsantre edilmiş spermler, yumurtalıklarınızdan döllenmek üzere bir veya daha fazla yumurta atıldığı sırada, özel bir kateter vasıtasıyla doğrudan rahminize enjekte edilir. Amaç daha hareketli, kaliteli ve konsantre sperm hücrelerinin döllenmek üzere atılmış yumurtaya yaklaştırılmasıdır. Kısırlığın nedenlerine bağlı olarak, aşılama normal döngünüzle veya doğurganlık ilaçlarıyla koordine edilerek yapılır. Aşılama şu durumlarda yapılır:
- Açıklanamayan kısırlık. Aşılama genellikle yumurtlamayı tetikleyen ilaçlarla birlikte açıklanamayan kısırlık tedavi için seçilebilir.
- Endometriozise bağlı kısırlık. Endometriozise bağlı kısırlıkta, kaliteli bir yumurta elde etmek için ilaç tedavisi kullanılması ve birlikte aşılama yapılması genellikle iyi ve önerilen bir tedavi yaklaşımıdır.
- Hafif erkek faktör kısırlığı (subfertilite). Kısırlığın tıbbi değerlendirmesinin ilk adımlarından biri olan partnerinizin semen analizi, ortalamanın altında sperm konsantrasyonu, spermin zayıf hareketi (hareketliliği) veya sperm boyutunda ve şeklinde anormallikler (morfoloji) gösterebilir. Aşılama, bu sorunların bazılarının üstesinden gelebilir; çünkü prosedür için sperm hazırlamak, yüksek hareketli normal spermi düşük kaliteli olanlardan ayırmaya yardımcı olur.
- Servikal faktör kısırlığı. Rahmin alt ucundaki rahim ağzınız vajinanız ve rahim arasındaki açıklığı sağlar. Yumurtlama sırasında serviks tarafından üretilen mukus, spermin vajinanızdan fallop tüplerine geçmesi için ideal bir ortam sağlar. Fakat servikal mukusunuz çok kalınsa, spermin yolculuğunu engelleyebilir. Serviksin kendisi de spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir. Aşılama, rahim ağzınızı atlayarak spermi doğrudan rahminize yerleştirir ve bekleyen yumurtayı karşılamak için mevcut sperm sayısını artırır.
- Ovulatuar (yumurtlama) faktörüne bağlı kısırlık. Aşılama, yumurtlamanın olmaması veya yumurta sayısının azalması da dahil olmak üzere yumurtlama ile ilgili sorunlardan kaynaklanan kısırlığı olan kadınlar için de yapılabilir.
Aşılamanın zamanlaması önemlidir. Ultrason kontrolü yapılarak, yumurta belli bir büyüklüğü aşınca çatlatıcı iğne yapılacak ve belirli bir zaman sonra aşılama yapılmak üzere çağrılacaksınız.
AŞILAMANIN RİSKLERİ NELERDİR?
Aşılama, nispeten basit ve güvenli bir işlemdir ve ciddi komplikasyon riski düşüktür. Aşılamaya bağlı riskler şunları içerir:
- Enfeksiyon. Prosedürün bir sonucu olarak çok az enfeksiyon geliştirme riski vardır.
- Leke şeklinde kanama. Bazen kateterin rahim içine yerleştirilmesi işlemi az miktarda vajinal kanamaya neden olur. Bunun genellikle hamilelik şansı üzerinde bir etkisi yoktur.
- Çoğul hamilelik. Aşılamanın kendisi, çoğul gebelik riski ile ilişkili değildir. Ancak yumurtlamayı tetikleyen ilaçlarla koordine edildiğinde çoğul gebelik riski önemli ölçüde artar. Çoğul gebelik, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı dahil olmak üzere, tek bir hamilelikten daha yüksek risklere sahiptir.
AŞILAMA SONRASI NE YAPILIR?
Aşılamadan sonra, kısa bir süre sırt üstü yatmanız istenir. Prosedür bittikten sonra, giyinip normal günlük aktivitelerinize devam edebilirsiniz. İşlemden sonra bir veya iki gün biraz hafif lekelenme yaşayabilirsiniz.
Evde hamilelik testi yapmadan önce iki hafta bekleyin. Çok erken test etmek şu sonuçları verebilir:
- Yanlış negatif. Hamilelik hormonları henüz ölçülebilir seviyelerde değilse, aslında gerçekten hamileyken test sonucu negatif olabilir.
- Yanlış pozitif. HCG gibi yumurtlamayı tetikleyen ilaçlar kullanıyorsanız, vücudunuzda hala dolaşan ilaç, gerçekten hamile olmadığınızda bir hamileliği gösterebilir.
Hamile kalmazsanız, diğer doğurganlık tedavilerine geçmeden önce aşılamayı tekrar deneyebilirsiniz. Çoğunlukla, aynı tedavi hamilelik şansını en üst düzeye çıkarmak için en az üç ay olmakla birlikte altı ay boyunca yapılabilir.
