TEKRARLAYAN GEBELİK KAYBI NEDİR?

Tekrarlayan gebelik kaybı (TGK), ultrason veya patoloji ile kanıtlanan, 20 gebelik haftasından önce iki veya daha fazla ardışık başarısız gebelik olmasıdır. Gebe kadınların yalnızca yaklaşık %2'si üst üste iki gebelik kaybı yaşar ve hastaların %50'sinde nedenin ne olduğu açıkça belirlenemez. TGK, kadın hastalıklarının zor tanı konan ve tedavi edilen durumudur. Bu durum hem hastalar ve aileleri hem de tedavi eden doktorlar için sinir bozucu olabilir. TGK tanısı belirsiz olduğunda, hastalar da belirgin kaygı ve endişe oluşturabilir.

TGK, birincil ve ikincil olarak iki şekilde olabilir; birincil TGK, canlı doğum yapmamış kadınlarda gebelik kaybını ifade ederken, ikincil TGK, daha önce canlı doğum yapmış kadınlarda gebelik kaybı olarak tanımlanır. 

Tekrarlayan gebelik kaybının (TGK) nedenleri neler olabilir?

Genetik: Aneuploidi denilen kromozomal bozukluklar, TGK'nın en yaygın nedenlerinden biridir. Bebekteki dengeli, karşılıklı ve Robertsonian translokasyonlar kendiliğinden düşüklere yatkınlık yapabilir.

Anatomik: Doğuştan gelen rahim anomalileri TGK’ya neden olabilir. Bunlara örnek olarak septalı, unikornuat, bikornuat, didelfik ve arkuat uteruslar sayılabilir. Septalı uterus en sık görülen doğuştan uterin anomali olarak kabul edilir. TGK olan hastaların yaklaşık %12,6'sında doğuştan uterus anomalileri bulunabilir.  Miyomlar, polipler ve Asherman sendromu gibi sonradan oluşan uterin anomaliler de kadınların TGK riskini artırabilir.

Endokrin: Diyabet ve tiroid disfonksiyonu gibi maternal endokrin bozuklukları TGK'ya neden olabilir ve TGK’lı hastalarda değerlendirilmeli ve uygun şekilde tedavi edilmelidir. Hiperprolaktinemi TGK ile ilişkili olabilir ancak kanıtlanmamıştır.

Antifosfolipid antikor sendromu (AFAS):  TGK'lı hastaların yaklaşık %8 ila %42'sini oluşturur. AFAS, tromboz ve plasenta yetersizliği riskini artırarak TGK’ya neden olur. 

Çevresel faktörler:  Sigara içmenin plasental işlevi etkilediği ve TGK riskini artırdığı ileri sürülmektedir. Obezite, doğal olarak gebe kalan kadınlarda tekrarlayan gebelik kaybı riskinin artmasıyla ilişkilidir. Alkol tüketimi (haftada 3 ila 5 içki), kokain kullanımı ve artan kafein tüketimi (günde 3 fincandan fazla kahve) gibi diğer yaşam tarzı alışkanlıkları da kendiliğinden düşük riskinin artmasıyla ilişkilidir.

İmmünolojik: Kalıtsal trombofililer için tarama, bir hastanın kendinin venöz tromboembolizm öyküsü olması durumunda ve bilinen veya şüphelenilen yüksek riskli pıhtılaşması olan bir akrabası olması durumunda, bakılmalıdır. 

Tekrarlayan gebelik kaybının (TGK) araştırılması nasıl olmalı?

Kapsamlı ve ayrıntılı bir öykü alınmalı ve önceki gebelik kayıplarının tüm ayrıntıları konusunda bilgi edinilmelidir. Önceki gebelik kaybının gebelik yaşının bilinmesi kritik öneme sahiptir, çünkü TGK genellikle ardışık gebeliklerde benzer bir gebelik yaşında meydana gelir. Önceki gebelik kaybının tedavi yönteminin bilinmesi de önemlidir, çünkü dilatasyon ve küretaj, TGK’ya yatkınlık oluşturabilen Asherman sendromu, servikal yetersizlik riskini artırabilir.

Ayrıca tam tıbbi (tiroid sorunları, diyabet), cerrahi ve adet geçmişini araştırmak da önemlidir. Venöz ve arteriyel trombozun aile ve kişisel geçmişi, sigara, alkol, uyuşturucu ve çevresel toksinlere maruz kalma durumu araştırılmalıdır. Fiziksel muayene ayrıntılı bir genel muayene ve pelvik muayeneyi içermelidir.

Tekrarlayan gebelik kaybının (TGK) Değerlendirilmesi nasıl yapılmalıdır?

TGK’lı çiftlerin değerlendirilmesi kapsamlı olmalı ve aşağıdakileri içermelidir:

Tıbbi Sorunların Değerlendirilmesi: Diyabet, tiroid sorunları ve hiperprolaktinemiyi dışlamak için çalışmalar yapılmalıdır.

Genetik Değerlendirme: Çiftlerin karyotip değerlendirmesi yapılmalıdır.

Uterin Anomalilerinin Değerlendirilmesi: Doğuştan ve sonradan edinilmiş rahim anomalilerinin saptanması gerekir ve bunun için kullanılabilecek birçok yöntem bulunmaktadır, bunlardan bazıları şunlardır:

-Pelvik ultrason

-Histerosalpingografi

-Histeroskopi

-Konjenital rahim anomalilerinin belirlenmesinde MR çok değerlidir. 

İmmünolojik Çalışma: Antifosfolipid antikor sendromu için araştırmalar yapılmalıdır. TGK’lı hastalarda antikardiyolipin antikoru, lupus antikoagülan ve anti-beta 2 glikoprotein ölçümü yapılmalıdır. 

Gebelik Ürünlerinin Değerlendirilmesi: İkinci ve sonraki gebelik kayıpları sırasında elde edilen düşük dokusunun genetik değerlendirmesi, iki veya daha fazla ardışık gebelik kaybı olan çiftlere sunulabilir. 

Tekrarlayan gebelik kaybının (TGK) tedavisi nasıl yapılmalıdır?

TGK tedavisi, altta yatan tedavi edilebilir nedene yönelik olmalıdır. Hastalar ve aileleri, mevcut her tedavi seçeneğinin riskleri, alternatifleri ve başarı oranları hakkında bilgilendirilir. Bu kaygılı çiftlere duygusal destek sağlanarak tedavi başarısı artırılabilir. 

Tıbbi Durumlar

Tiroid rahatsızlıkları, diyabet, obezite ve diğer tıbbi sorunları olan kadınlar tıbbi olarak uygun şekilde tedavi edilmelidir. Kontrolsüz tiroid rahatsızlıkları ve diyabetin yönetimi için bir endokrinologla konsültasyon da uygun bir seçenektir. Yüksek tiroid peroksidaz antikorları olan hastalar TGK için yüksek risk altındadır ve uygun şekilde yönetilmelidir. 

Kromozomal Anomaliler

Kromozomal anormallikleri olan çiftlerde ilk adım genetik danışmanlığa sevktir. Çiftler, gelecekteki gebeliklerde fetal kromozomal anormalliklere sahip olma olasılığı konusunda eğitilmelidir. 

Rahim Anomalileri

TGK’ya neden olan doğuştan ve edinilmiş uterin anormallikleri cerrahi olarak tedavi edilebilir. Cerrahi prosedürlerden bazıları histeroskopik septum rezeksiyonu, yapışıklıkların lizisi, miyomektomi ve bikornuat uterusun onarımıdır. 

İmmünolojik

Antifosfolipid antikor sendromu ve TGK’lı hastalar genellikle aspirin ve heparin (kan sulandırıcı) ile tedavi edilir ve gebelik sonuçlarını iyileştirdiği görülmektedir. 

Açıklanamayan Tekrarlayan gebelik kaybı

Açıklanamayan TGK, herhangi bir sorun bulunamayan durumlarda kullanılan bir tanıdır. Tedavisinde etkin bir yöntem bulunamamıştır.  Prednizolon veya intravenöz immünoglobulin (IVIG) kullanımı denenmiş fakat tedavi edici olmasına ilişkin hiçbir kanıt bulunamamıştır. Bunun yansıra günde iki kez 400 mg vajinal mikronize progesteronun açıklanamayan TGK’ya fayda sağlayabileceği bulunmuştur.

Tekrarlayan gebelik kaybının olumsuz sonuçları nelerdir?

Tekrarlayan gebelik kaybı yaşayan kadınlar ve aileleri, bu tanının olumsuz etkilemesi nedeniyle duygusal ve zihinsel olarak zorluklar yaşayabilir. Çift, tekrarlayan gebelik kaybının psikolojik etkisi ve sorunun hiç bitmeyeceği hissinden dolayı sıkıntı yaşayabilir. TGK büyük bir hayal kırıklığı taşır ve çiftler sürekli olarak başarılı bir hamilelik elde etmeyi arzular ve aynı zamanda tekrar düşük yapmaktan korkarlar. TGK sadece çiftler üzerinde değil aynı zamanda tedavi eden doktorlar üzerinde de olumsuz bir etki taşır. Çiftleri öfke, üzüntü, hayal kırıklığı ve kafa karışıklığı gibi olumsuz duygularla baş başa bırakabilir. Aynı zamanda ilişkileri etkileyebilir ve çiftler arası duygusal etkileşimi de bozabilir.

Bu nedenle, TGK’lı çiftler için mümkün olan en iyi sonuçlara ulaşması için, doktorların hastalarına ve ailelerine tanı ve tedavi konusunda bilinçli kararlar vermeleri için yol gösterici olmalıdır. Bununla birlikte, TGK yaşayan çiftlerin, sık gebelik kayıplarından sonra bile herhangi bir tedavi gerektirmeden canlı doğum yapma şanslarının yüksek olduğunu anlatmak gerekir.