Gebelikte Diyabet Ve Şeker Yükleme Testi

DİYABETES MELLİTUS (ŞEKER HASTALIĞI) NEDİR?

Kanda bulunan şekerin, vücudumuzdaki hücreler tarafından yeterince kullanılamaması ve buna bağlı olarak kanda şeker seviyesinin yükselmesine diabetes mellitus (şeker hastalığı) diyoruz. Kanda yükselmiş şeker, vücudumuzdaki hemen hemen tüm organlara zarar verebilir. Bu durum gebelik sırasında oluştuğunda hem anne hem de bebek bu durumdan olumsuz etkilenebilmektedir. Ülkemiz, şeker hastalığının sık görüldüğü yerlerden biridir ve gebeliğe bağlı şeker hastalığı yaklaşık %7 gebede ortaya çıkmaktadır. Bu arada bir kısım gebe halihazırda gebelik öncesi şeker hastalığına sahiptir ve gebe kalmadan önce gerekli endokrin kontrollerini yaptırdıktan sonra gebe kalmalıdır.

GEBELİKTE DİYABET BELİRTİLERİ NELERDİR?

Gebelik diyabeti olan gebe kadınların genellikle hiçbir belirtisi yoktur. Çoğu, rutin hamilelik tarama testleri sırasında gebelik diyabeti olduklarını öğrenir. Nadiren, aşırı susama, aşırı idrara çıkma, çok acıkma ve aşırı yemek yeme gibi belirtiler görülebilir.

GEBELİKTE DİYABETİNİN TANISI NASIL KONUR?

Gebelikte şeker hastalığının tanısını koymak için şeker yükleme testleri yapılmalıdır.

GEBELİK DİYABETİNİN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Gebelik diyabetini tedavi etmek için, gebeyi kadın doğum uzmanı, endokrin uzmanı ve diyet uzmanı birlikte takip yapmalıdır. Kan şekeri seviyeleri günde dört veya daha fazla kez kontrol edilir. Diyetisyen kontrolünde, önerileri doğrultusunda sağlıklı bir diyet yapılır. Bu beslenme listesinde çikolata, dondurma, şerbetle hazırlanan tatlılar, beyaz undan yapılmış yiyecekler yer almaz. Düzenli egzersiz programına girilir. Yürüyüş ve yüzmek gebelikte önerilen egzersizlerdendir. Şeker takipleri, kilo alma durumu ve ultrasonda bebek ve suyunun durumuna göre insülin veya başka bir ilaç almanız gerekip gerekmediğine karar verilir.

ŞEKER YÜKLEME TESTİ YAPTIRMAK GEREKLİ MİDİR Veya NEDEN ŞEKER YÜKLEME TESTİ YAPTIRMALIYIM?

Bu test gebelikte bozulan şeker metabolizmasını tanımak için yapılmalıdır. Çünkü gebelikte oluşan şeker hastalığı,

1. Gebe kadında; enfeksiyon, bebeğin sıvısının artışı ve bebeğin iri olması, doğum sonrası kanama, gebelikte hipertansiyon gibi ciddi problemlere yol açabilir.
2. Gebeliğin ilk 3 ayında oluşursa, gelişmekte olan bebeğin özellikle beyin ve kalp gibi organlarında anomalilere yani sakatlıklara yol açabilir. Ayrıca düşük riskini arttırır.

3. Gebeliğin ortalarında veya sonunda çıkan şeker hastalığı, bebeğin aşırı kilo almasına, doğum sırasında omuz takılması gibi doğum travmalarına veya acil sezaryen riskinin artmasına neden olabilir.
4. Yine tedavi edilmeyen gebelerde erken doğumlar meydana gelebilir.
5. Gebelikte oluşan ve teşhis edilemeyen şeker hastalığı bebeğin anne karnında ölümüne neden olabilir.
6. Şeker hastalığı olan ve tedavi edilmeyen annelerden doğan bebeklerde hipoglisemi (ani şeker düşmesi), kalsiyum ve magnezyum düşüklüğü, sarılık, solunum sıkıntısı, nöbetler gibi ciddi problemlere yol açabilir.

Oysa ki; uygun tedavi yöntemleriyle diyabetli bir anne adayı da sağlıklı bir hamilelik dönemi yaşayabilir ve normal bir doğum gerçekleştirebilir. Bu sebeple de erken tanı önemlidir. Bunun için de şeker yükleme testi yapılmalıdır.

ŞEKER YÜKLEME TESTİ NE ZAMAN VE NASIL YAPILIR?

Gebelikte şeker hastalığını taramak ve tanı koymak için yapılan bu test, gebeliğin 24-28. haftaları arasında yapılır. Bunun nedeni, plasentadan salgılanan bazı hormonların bu haftalardan itibaren gebe kadındaki şeker metabolizmasını bozmaya başlamasındandır. Bununla birlikte yüksek riskli hastalarda daha önce de yapılabilir. Yüksek riskli hastalar, obez olan, 1. derece akrabasında diyabeti olan, gebelikten önce glikoz intoleransı olan,  daha önceki gebelikte gebeliğe bağlı diyabet gelişen, idrarda glikoz atılımı olan, daha önce 4000 gramın üzerinde bebek doğuran, doğuma yakın zamanda ölü doğum yapan ve gebelik sırasında amnion sıvısı fazla olan hastalardır.

Şeker yükleme testi iki şekilde yapılabilir. İlki, direk 75 gramlık oral glukoz tolerans testi yaparak tanı koymaktır. Diğerinde ise önce 50 gram şekerli su ile tarama testi yapılır. Şekerli su içtikten bir saat sonra kan şekeri 140 veya üzerinde ise 100 gramlık oral glukoz tolerans testi dediğimiz 3 saatlik bir test ile tanı konulur.

ŞEKER YÜKLEME TESTİ ZARARLI MIDIR?

Testlerde kullanılan 50 gr şeker yaklaşık 2 dilim, 75 gr şeker yaklaşık 3 dilim, 100 gr şeker ise yaklaşık 4 dilim baklavaya eş değerdir. Testlerde kullanılan şekerin ne anne adayına ne de bebeğe herhangi bir riski veya zararı yoktur. Test anne adayını şeker hastası yapmaz. Şekerli suyu içerken duyulan rahatsızlık hissi, bulantı ve kusma geçicidir ve bebeğe zarar vermez.